Scholè betekent vrijplaats in het oude Grieks, de adel ging naar school, de rest naar het werk. De Griekse school was er niet voor hen en verviel in de loop der eeuwen tot nuttigheidsinstituut. Sinds de 20e eeuw moet iedereen naar school om te kunnen functioneren in de maatschappij. Hoe jij je in het leven redt, krijgt geen prioriteit. Jeugdzorg is overbelast. De maatschappij investeert steeds minder in het aanpakken van levensproblematiek voor jongeren.
Wat draagt onderwijs bij aan vorming van een volwaardig mens?
We zeggen dat een kind/volwassene wil, denkt, voelt
We respecteren mensen met zelfdiscipline, perspectieven, flexibiliteit
Vrije mensen disciplineren zichzelf, zijn daarvoor niet afhankelijk van geloof of wetgeving.
Hoe verhouden de trio’s:
- willen – denken -voelen
- zelfdiscipline – perspectieven – flexibiliteit
zich tot elkaar?
Velen schreven over ieder begrip van deze trio ‘s op zich. Mij is geen publicatie bekend over mogelijke onderlinge verbanden. Ik doe hier een poging en ga graag in gesprek met experts op werkvloeren. In De weg van de minste weerstand stelt Robert Fritz wilskracht aan de orde. Welke keuzes kun jij maken, wat heb jij ervoor over om te worden die je zijn wilt?
- Wilsvermogen ontwikkelen is nog altijd een vaag iets. Kunnen opvoeders in de cruciale peuter – kleuter leeftijd hen zodanig begeleiden dat ze grenzen erin (h) rkennen? Dat ze het wilsvermogen behouden zonder egocentrisch, dwingend gedrag? Zich niet willoos overleveren aan de goede vrede, noch over eigen grenzen te gaan. Is het zelfdiscipline waardoor jezelf trouw te blijven en trouw bent aan de ander?
- Denken. Door te reflecteren op je daden, doe je ontdekkingen. Bijvoorbeeld t.a.v. je eigen aandeel in een succes of een debacle. Dat kan leiden tot zelfcorrectie en nieuwe perspectieven. Vaak is hier inspirerende en stimulerende begeleiding voor nodig.
- Voelen. Door je te realiseren dat gevoelens-gedachten komen en gaan. En dat mensen zelden hetzelfde voelen en denken. Hierdoor besef je relativiteit. Dit leidt tot soepeler, bescheidener en flexibel functioneren.
Begeleiding vanuit lange termijn denken – voorvoelen, laten je perspectieven van je huidige daden beseffen.
Ludisch
Het ludische is moeilijk te definiëren, het laat zich niet beperken.
- Dankzij het intensiever waarnemen, groeit je voorstellingsvermogen. Bovendien verken je daardoor speels de wereld en het leven. Door speels iets te benaderen kun je het ook nog eens anders proberen.
- Voor iedereen verdwijnt de spelkwaliteit als ze niet de eigen verbeelding mogen benutten. Maar in plaats daarvan binnen die van een ander (leerstof, begeleider, instructies) moeten opereren.
- Samenspel vraagt om spelregels, die spelers de vrijheid niet ontnemen. Dankzij die spelregels is er juist vrijheid. Binnen duidelijke en veilige afspraken kunnen spelers zich aan het experiment overgeven.
- De vrijheid binnen spel kan verdwijnen. Voor de een gebeurt dit bij hoge eisen. Voor een ander als er naast medespelers ook publiek is. Als spel gevolgen heeft voor de dagelijkse werkelijkheid, verdwijnt vrijheid voor iedereen.
- Je onderzoekt werkelijk spelend als je vanuit eigen interpretatie mag ondernemen. Een alerte begeleider erkent dit en begeleidt je als een Magic Teacher hierin.
Zij die met twee voeten op de grond blijven staan, komen geen stap vooruit.
Zij die op twee benen wandelen:
verbeelding + werkelijkheid, het logische + niet logische
kunst + wetenschap, praktijk + theorie
dromen + daden, improvisatie + ambacht; komen verder
Van alles wat je aanpakt, kun je een kunstwerk maken. Of het nu om je kleding, maaltijd of een werkstuk gaat. Een vriendschapsrelatie of een toekomstdroom kun je eveneens tot kunst verheffen. Het vraagt om eigen drive, visie en toewijding. Daarnaast interactief spelen met wat zich aandient. Bovendien gevoel voor schoonheid, doorzettingsvermogen en zelfdiscipline.
Ludisch Leren
Spelenderwijs de wereld en het leven veroveren:
- vanuit kerncompetenties van de mens
- aan de hand van kernelementen van de cultuur
- tijdens inclusieve leerfases
- onder hoogstaande begeleiding
- door grensoverschrijdende eigenschappen van Homo Ludens
- en in voldoende ruimte – tijd en dynamische gebeurtenissen.
In een juiste onderlinge afstemming openen zij poorten tot het Rijk der Verbeelding. Hierdoor ontwikkel je meer dan het bekende rationele denken en handelen. Opdat je ontdekt wie je in wezen bent, wie je worden wilt. Maatschappelijke eisen, de tijdsgeest, je ego en/of je startpositie veroorzaken ruis. Daaraan voorbij kun jij jezelf ontmoeten. Je kunt gehoor geven aan hetgeen je zonder applaus of beloning, wilt realiseren. Ludisch Leren beoogt deze ontwikkelingsweg. Ze vraagt je als kwaliteiten van jongeren recht te doen. Hun eigenheid te respecteren en te honoreren. Met name diegene wiens intelligentie zich anders uit dan het puur verbale of het logische. Zij zijn vaak krachtiger in hun ludische – musische talen. Ga voorbij de oordelen van ‘verloren tijd’ het ‘nuttige’. Biedt iedereen maar met name hen ruimte om :
- het slimme onbewuste, het eigen wijze, te benutten.
- te vallen en op te staan.
- alle intelligenties (Gardner) in te zetten;
- meerduidige of Multi interpretabele kunsttalen te hanteren. Zoals o.a. foto en film, theater. Inmiddels wordt ook het Multi interpretabele van het woord erkend.
Kennen is boven de wenkbrauwen, is woorden geloven. Kunnen is concreet tastbaar en ervaarbaar maken.
Ludisch Leven
Het gaat om het spel, niet om de knikkers
Vind je deze uitspraak gevaarlijk? Je kunt de zin interpreteren als: doe alsof, dan is het al goed. Nee dat bedoelen we niet. Ludisch Leven vraagt je speelsheid te behouden. Vraagt je zeker weten in twijfel te trekken. Open te staan voor het onbekende. Jezelf regelmatig in flow te brengen, zodat je inventiviteit als vanzelf stroomt. Opdat jein het hier en nu blijft en geniet. Het spel bindt en verlost. Het boeit. (Homo Ludens 1938 p 16) Het bant, dat wil zeggen betovert. Dat gaat niet vanzelf en niet eenvoudig. Homo Ludens reikt ons waardevolle inzichten aan om volwaardig mens te worden. Hoe kunnen we daarnaar streven?
Ubbergen, update lente 2024